Ranking ryzyk gospodarczych 2020 – raport KUKE i SpotData

Ranking ryzyk gospodarczych 2020. Kończy się dekada strachu. Jaka dekada się zaczyna? nie jest kolejną typową analizą z prognozami kluczowych parametrów polskiej gospodarki, jakich wiele pojawia się na początku roku. Przyznajemy, że przewidywanie tego, jak będą zachowywać się różne jej wskaźniki w bieżącym roku jest niewdzięcznym zadaniem, na co wskazuje wyjątkowo duża rozpiętość opublikowanych dotąd prognoz przez poszczególne ośrodki ekonomiczne, i chętnie od tego zadania odstępujemy.

Za to chcemy spojrzeć na gospodarkę i uzyskać jej pełniejszy, wielowymiarowy obraz poprzez nieszablonową analizę ryzyk, które najmocniej wybrzmiewają w prezentowanych w mediach opiniach przedstawicieli biznesu, ekonomistów czy dziennikarzy. Staramy się ocenić, jak silnie te ryzyka są zakorzenione, na ile są one racjonalnie uzasadnione, gdzie się uwidaczniają i jaki wywierają efekt na konkretne decyzje przedsiębiorców. Takie podejście może dać ciekawe rezultaty, zważywszy że od ponad dekady, czyli od czasu wielkiego kryzysu finansowego, panuje powszechne przekonanie, że świat stał się mniej przewidywalny, bardziej zmienny i że żyjemy w niepewności w cieniu jakiegoś (też trudnego do skonkretyzowania) zagrożenia. A podszyta obawami percepcja wpływa i faktycznie tworzy rzeczywistość, szczególnie tę ekonomiczną.

Identyfikujemy więc w raporcie najważniejsze ryzyka, jakie towarzyszą uczestnikom krajowego życia gospodarczego. Sprawdzamy czy ryzyka globalne są odpowiednio doceniane przez polskich eksporterów. W najobszerniejszej części analizujemy poszczególne branże naszej gospodarki z perspektywy ryzyk. Wybiegamy też dalej w przyszłość, poszukując zjawisk, które mogą stać się wyzwaniem dla przedsiębiorców w kolejnych latach. Nazywamy je „ryzykami zalążkowymi”.

Podsumowanie raportu

1. Poziom postrzeganego ryzyka gospodarczego na przełomie 2019 i 2020 r. był najwyższy od 2011 r. Percepcja ryzyka została zmierzona na podstawie zautomatyzowanej analizy niemal miliona artykułów prasowych. Intensywność występowania określeń dotyczących ryzyka i różnych jego odmian w tekstach dotyczących firm i gospodarki wzrosła w minionym roku, mimo że ogólna koniunktura gospodarcza w Polsce była bardzo dobra.
2. Wysoki poziom percepcji ryzyk w minionych miesiącach to nie tylko zjawisko cykliczne, ale też element długookresowego trendu. Można go nazwać dekadą strachu, co oznacza trwały wzrost obaw po Wielkiej Recesji z lat 2008/2009. W głowach decydentów i analityków zagościło przekonanie, że po tak wielkim wstrząsie mogą wystąpić kolejne. Psychologiczny efekt „Wielkiego Kryzysu” został dobrze udokumentowany przez naukowców. W wielu badaniach widać, że tzw. „efekt zakotwiczenia” (koncentracja na wydarzeniach z niedalekiej przeszłości) prowadzi do permanentnie podwyższonych obaw.
3. Szczegółowej analizie percepcji ryzyka, opartej o tzw. text-mining, zostało poddanych ok. 30 zjawisk. Zostały one zebrane w 10 grup: koszty ogółem, koszty surowców, koszty wynagrodzeń, zmiany klimatyczne i regulacje z nimi związane, wyzwania reputacyjne, zmiany regulacyjne, ogólna koniunktura, koniunktura na rynkach eksportowych, ryzyko płynności i niewypłacalności oraz ryzyko walutowe.
4. Analiza ujawnia dość zaskakujący profil ryzyka w Polsce. Mimo światowych turbulencji i dominującego wśród ekspertów przekonania, że wszystko co najgorsze do Polski może przyjść z zewnątrz, największe obawy w kraju dotyczą zjawisk czysto lokalnych – szczególnie rosnących kosztów działalności gospodarczej. Polskie firmy z globalnymi wstrząsami radzą sobie jak na razie relatywnie dobrze. A największe obawy dotyczą presji na rentowność wynikającej z szybko rosnących kosztów.
5. Na podstawie badania częstotliwości występowania różnych tematów w pobliżu słów „ryzyko”, „zagrożenie”, „niebezpieczeństwo”, zidentyfikowano rodzące się trendy, które w najbliższym roku mogą stanowić wyzwanie dla przynajmniej niektórych branż. Trendy te nazwane zostały "ryzykami zalążkowymi". Wśród nich znajduje się m.in. ryzyko odpływu imigrantów, czy ryzyko geopolityczne.
6. Ryzyka branżowe zostały przedstawione dla 12 sektorów gospodarki. Dla każdego sektora zademonstrowana została mapa eksportu, indeks percepcji ryzyka, analiza wrażliwości na poszczególne ryzyka oraz liczba niewypłacalności.